 |
||
|
| Konferencja w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych | ||
| Wypowiedź EBW podczas konferencji: „Kształcenie kandydatów na oficerów oraz doskonalenie zawodowe oficerów przewidywanych do zajmowania stanowisk szczególnych” WSO WL Wrocław 29 kwietnia 2003 r. Zostałem poproszony o wypowiedź w ramach konferencji odnośnie do dwóch tematów: „Pozyskanie oraz warunki kwalifikacji do studium oficerskiego” oraz „Oczekiwana sylwetka osobowo-zawodowa absolwenta studium oficerskiego”. Do obu tematów odnoszę się najpierw w znaczeniu węższym, aby następnie dodać kilka uwag ogólniejszych. To pierwsze dotyczy możliwości powiązania przyszłej polityki kadrowej w EDW z nową pragmatyką wojskową i wynikającym z niej systemem przygotowania przyszłych oficerów. W znaczeniu szerszym pragnę odnieść się do pewnych elementów programu, który zapewne obejmie wszystkich kandydatów na oficerów w ramach stanowisk szczególnych, bez względu na wąską specjalność oraz przyszły charakter służby. Pozyskiwanie oraz warunki kwalifikacji do studium oficerskiego, jeśli chodzi o przyszłych kandydatów na stanowiska ewangelickich kapelanów wojskowych, nie jest i nie będzie w przyszłości problemem struktur wojskowych, lecz pozostanie – jak dotąd – w odpowiedzialności Kościoła i jego duszpasterstwa wojskowego. Między innymi pod kątem przygotowania się w tym zakresie do zmian modelu kształcenia przyszłych oficerów dokonano w ubiegłym roku istotnych zmian w statucie EDW. Zapisy obecnego statutu EDW pod kątem rozpatrywanego tematu: - gwarantują właściwe współdziałanie strony kościelnej i wojskowej przy powoływaniu w ramach posiadanych etatów kandydatów na kapelanów z poszanowaniem wzajemnej autonomii obu instytucji w swoich zakresach działania, - pozwalają na bezkolizyjne włączenie kościelnej procedury przygotowania nowych kapelanów w planowany system kształcenia kandydatów na stanowiska szczególne. Ujmując sprawę w skrócie, procedura pozyskiwania i kwalifikowania kandydatów na kapelanów z uwzględnieniem nowej pragmatyki może wyglądać następująco: - selekcja kandydatów z grona młodych duchownych (w oparciu o ustawę kościelną i statut EDW przeprowadza ją biskup wojskowy; ocenie podlega formacja duchowa kandydatów, ich teologiczna wiedza fachowa, w tym w szczególności etyka teologiczna i umiejętności jej twórczego stosowania w formie etyki środowiskowej, predyspozycje do podjęcia służby duszpasterskiej w warunkach nietypowych, udokumentowana i praktyczna znajomość języka lub języków obcych, wszystkie opinie o kandydacie, zebrane w jego kościelnych aktach personalnych, wyniki ze studiów i z egzaminów kościelnych) - skierowanie wybranych kandydatów na kurs oficerski - powtórna selekcja kandydatów – absolwentów szkolenia oficerskiego przez biskupa wojskowego z uwzględnieniem wyników szkolenia i opinii z okresu szkolenia - zgodnie ze statutem EDW wniosek biskupa wojskowego do władz kościelnych o powołanie w uzgodnieniu z właściwymi organami wojskowymi wyłonionego(ych) kandydata(tów) do służby w wojsku. Wojskowo-cywilna struktura EDW sprawia, że wyselekcjonowani absolwenci szkolenia oficerskiego pierwsze lata służby pełnić będą jako oficerowie rezerwy, jako kapelani na stanowiskach cywilnych, co ze względu na możliwość dzielenia etatów cywilnych na cząstkowe dodatkowo poszerza możliwości dokonywania dalszej selekcji także w czasie trwania służby duszpasterskiej kapelanów w wojsku ze względu na jakość ich służby i osiągane wyniki. Jeśli chodzi o korpus kapelanów ewangelickich w świetle nowego trybu przygotowania do służby oficerskiej, istnieje możliwość skorelowania obu procedur kwalifikacji, kościelnej i wojskowej, na powyżej zarysowanych zasadach. Samo szkolenie oficerskie przed podjęciem służby kapelańskiej może stać się ważnym elementem podniesienia ogólnych kwalifikacji kandydata oraz elementem uzupełniającym kościelną procedurę wyboru i sprawdzenia przydatności kandydata do tej służby. Odnosząc się do tematu: „Pozyskanie oraz warunki kwalifikacji do studium oficerskiego” ogólniej sugeruję, aby obok uwzględnienia pożądanych przez wojsko cywilnych kwalifikacji zawodowych kandydatów na oficerów do zajmowania stanowisk szczególnych oraz dotąd powszechnie stosowanych procedur (stan zdrowia, kondycja fizyczna, opinie itd.) już sposób selekcji ściśle powiązać z celami kształcenia, jakie autorzy programu szkolenia zakładają. Wniosek taki narzuca się, jeśli uwzględnimy ambitne, wielopłaszczyznowe i interdyscyplinarne cele tego kształcenia oraz relatywnie krótki okres trwania kursu. (...) Czy budowany system kształcenia przyszłego oficera doprowadzi do powszechnego osiągania zakładanych celów, zależy w bardzo dużym stopniu od metody kwalifikowania kandydatów, a nie tylko od samego programu i jakości jego realizacji. „Sposób selekcji kandydatów ściśle powiązać z zakładanymi celami kształcenia” – oznacza, że egzaminy (testy) kwalifikacyjne będą miały charakter interdyscyplinarny oraz obejmą sprawdzenie stanu wiedzy i predyspozycje kandydata we wszystkich obszarach planowanego kształcenia, dając w każdym z nich prawdopodobną odpowiedź na pytanie, czy kandydat rokuje nadzieje na osiągnięcie w relatywnie krótkim czasie dość szeroko zakrojonych celów szkolenia. O ile dalsze prace nad programem kursu oficerskiego dla kandydatów na stanowiska szczególne miałyby prowadzić do wniosku o konieczności jego wyprofilowania, np. w zależności od wykształcenia cywilnego słuchaczy, należało by to oczywiście adekwatnie uwzględnić w określeniu warunków kwalifikacyjnych. Temat 2: „Oczekiwana sylwetka osobowo-zawodowa absolwenta studium oficerskiego” W ramach 3-miesięcznego kursu oficerskiego wymagania stawiane przyszłym oficerom, dotyczące osobowości, charakteru, etyki i moralności, kultury osobistej i wrażliwości estetycznej można będzie bardziej uświadamiać, ich świadomość pogłębiać, niż dopiero kształtować. Z punktu widzenia kompleksowego celu nowego sposobu pozyskiwania oficerów, jakim jest zarówno profesjonalne przygotowanie, jak i właściwe ukształtowanie osobowości, lepiej założyć, że 3-miesięczne szkolenie oficerskie ma kształcić ukształtowanych niż w równym stopniu kształcić i kształtować. Przyjęcie takiej opcji też oczywiście miałoby przełożenie na sposób kwalifikowania kandydatów. Tym bardziej jeśli uwzględni się obecny kryzys wychowania w rodzinie oraz oczywisty deficyt elementów kształtowania osobowości i charakteru w obecnym systemie szkolnictwa cywilnego na wszystkich jego szczeblach. EDW nie formułuje szczególnych postulatów i oczekiwań wobec proponowanych programów kursów, jeśli chodzi o kształtowanie osobowości w odniesieniu do kandydatów na kapelanów wojskowych. Wynika to zarówno ze wspomnianego wyżej systemu selekcji kościelnej, uwzględniającego formację duchową i inne elementy osobowości kandydatów na kapelanów, jak również z funkcjonującego systemu kształcenia ustawicznego i duchowego nadzoru nad kapelanami, na które składają się między innymi: - dyskusje o etycznych aspektach aktualnych zjawisk życia wojskowego, - zaopatrywanie kapelanów w liczne materiały polskie i obcojęzyczne, dotyczące etycznych i środowiskowych aspektów życia żołnierzy, - udział kapelanów w konferencjach i szkoleniach zagranicznych, w tym wymiana teologiczna z partnerami z EDW krajów Europy i NATO. Natomiast odnosząc się do oczekiwań dotyczących sylwetki osobowo-zawodowej kandydatów na oficerów, określonych w materiale: „Charakterystyka osobowo-zawodowa absolwenta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych” (w kształceniu na stanowiska szczególne wymagania osobowe z pewnością muszą być widziane adekwatnie) pragnę zwrócić uwagę na jeden dodatkowy aspekt. Chodzi o edukację religijną i to zupełnie niezależnie od wyznawanego światopoglądu, bądź reprezentowanego wyznania. Wymaga to kilku słów wyjaśnienia. Ponad 40 aktualnych konfliktów zbrojnych na świecie ma podłoże religijne, a konkretnie islamistyczne. Historycznie trudno jakiejkolwiek religii przypisać, że była zawsze i wszędzie religią pokoju. Obecnie jednak związek islamu i terroryzmu jest najpoważniejszym zagrożeniem dla świata. Problem nie ogranicza się do Afganistanu, Iraku, jednej organizacji lub jednego reżimu. Problemem jest to, co zalega w mentalności milionów wyznawców islamu. Posiadanie rzetelnej wiedzy na temat religii i mentalności grup i społeczeństw, których problem ten dotyczy, wydaje się być uzasadnione także w przypadku oficera. Religia na ogół nie jest zapalnikiem konfliktów, nie powoduje ich przesileń, ale często staje się istotnym katalizatorem ich powstawania lub długotrwałego utrzymywania się. Często, aby właściwie zrozumieć konflikt, trzeba szukać religijnego podłoża emocji i postaw ludzkich, umieć je uwzględniać w przedsięwzięciach politycznych i wojskowych. Błędem – także wojskowym i strategicznym - jest przeoczenie, jak ważne są motywy religijne dla ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji ekstremalnej. Oficer, działając wśród ludzi innego wyznania lub innej religii, powinien znać np. rozkład i znaczenie świąt, związane z nimi wierzenia, znaczenie pewnych tradycji, a nawet gestów, aby uniknąć oczywistych błędów. Uwzględniając z drugiej strony pozytywne znaczenie motywacji religijnych w kręgu kultury europejskiej, prezentacja etyki teologicznej, szczególnie zaś bliskich żołnierzowi elementów etyki zawodowej, może stać się ciekawym dla wszystkich słuchaczy uzupełnieniem ich wiedzy humanistycznej i pogłębieniem własnego systemu motywacyjnego. Takie tematy jak np.: „Chrześcijańska etyka pokoju a operacje militarne”, „Miłość bliźniego a wojskowe interwencje humanitarne”, „Godność i nietykalność człowieka a granice suwerenności państwowej”, „Żołnierska profesja a problem winy”, „Posłuszeństwo rozkazom a odpowiedzialność indywidualna” i wiele innych mogłyby stać się źródłem głębszej refleksji nad przyszłym zawodem nie tylko dla kandydatów na oficerów, będących ludźmi wierzącymi. Pozytywny wpływ motywacji religijnych na postawę i ukształtowanie osobowości człowieka należy akurat do tych czynników, których siła sprawcza nie zależy od długości „czasu ekspozycji”, lecz od właściwego słowa we właściwym czasie. W tym sensie znalezienie na nie miejsca nawet w ramach 3-miesięcznego kursu oficerskiego może stać się nie najmniej obiecującym elementem w całej koncepcji kształcenia i kształtowania przyszłych oficerów. powrót |
| Home | O nas | Z działalności | Słowo Boże | Etyka wojskowa | Archiwum | Kontakt | ||
| © EDW; wszelkie prawa zastrzeżone; projekt i wykonanie Wydawnictwo Warto |