Szanowni Państwo!
Siostry i Bracia!
A przed wszystkim szanowni Autorzy słownika biograficznego

„Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski. 1939-45” !

 

 

Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe z ogromną radością i wdzięcznością wita na rynku naszych wydawnictw kościelnych owoc Waszej wieloletniej pracy. Zajmując się na co dzień bezpośrednim duszpasterstwem oraz promowaniem wiary i wartości chrześcijańskich wśród  żołnierzy Wojska Polskiego, jakże często stajemy wobec historii. W wojskowym środowisku naszej chrześcijańskiej służby odgrywa ona często znacznie większą rolę niż w wielu innych społecznościach zawodowych lub lokalnych. To pamięć i szacunek dla wyborów i czynów naszych przodków stanowi jeden z istotnych elementów kształtowania współczesnych postaw żołnierzy i ich dowódców. Nie może więc dziwić fakt, że częstym atrybutem w pracy naszych kapelanów jest książka historyczna, szczególnie zaś książka historyczna odsłaniająca jakiś nieznany lub szerzej nieznany fragment udziału polskich ewangelików w dziejach naszego Narodu i naszej Ojczyzny.

 

 

Z całą pewnością ta publikacja była potrzebna nie tylko nam - ewangelikom, nie tylko naszej świadomości historycznej i nie tylko naszej wyznaniowej tożsamości. Jestem przekonany, że ukazujący się dzisiaj słownik biograficzny – zapis znaczonych wojną losów ewangelików warszawskich – bardzo szybko przekroczy granice naszych warszawskich społeczności ewangelickich. Taką też rolę i misję widzę dla niego w działaniach Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego.

 

 

Ten zapis wdzięcznej pamięci potomnych może nawet osobom, którym nieobca jest historia warszawskich ewangelików i ich parafii, wskazać na siłę patriotycznego wychowania  w ewangelickich domach i rodzinach. Jakże wielu generałów, oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego dwudziestolecia międzywojennego, czasu wojny i lat powojennych związanych było z którąś z warszawskich parafii ewangelickich. Członkowie naszych zborów walczyli na wszystkich frontach, gdzie tylko losy wojny rzuciły polskiego żołnierza. Kuźnią bohaterów wśród stołecznych ewangelików stało się Powstanie Warszawskie. Groby ofiar wojny spośród ewangelików warszawskich – te poznane i te nieznane – rozsiane są po całym świecie.

 

 

W te losy wpisały się także życiorysy kapelanów z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Ewangelicko-Reformowanego, związanych z Warszawą, których biogramy znalazły swe miejsce w promowanej dzisiaj publikacji. Niech mi wolno będzie jako Ewangelickiemu Biskupowi Wojskowemu uczynić tylko jeden wyjątek i przypomnieć konkretne osoby ze względu na nasze szczególne duszpasterskie i moralne zobowiązanie do pamięci o nich. Jednocześnie to wspomnienie mówi symbolicznie wiele o całym tamtym pokoleniu warszawskich ewangelików.

 

 

Ksiądz senior płk Ryszard Paszko – pierwszy zwierzchnik Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego. We wrześniu 1939 roku jako schorowany emeryt wojskowy staje do walki z najeźdźcą, dostaje się do radzieckiej niewoli, przechodzi przez obóz jeniecki w Kozielsku,  w kwietniu 1940 roku zostaje zamordowany w Twerze i pochowany w bezimiennej mogile w Miednoje. Jego starszy syn, kapitan Wojska Polskiego i lekarz wojskowy, Bohdan Paszko ginie we wrześniu 1939 roku na skraju Puszczy Kampinoskiej. W rodzinnej mogile na cmentarzu przy ulicy Młynarskiej, gdzie obaj wymienieni mają tylko symboliczne groby, został dokładnie przed dwoma tygodniami z ceremoniałem wojskowym pochowany młodszy syn księdza Ryszarda, a brat Bohdana, Janusz Paszko – żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski o pseudonimie „Zadora”, odznaczony za czyny powstańcze orderem Virtuti Militari.

 

 

Takich rodzin i osób, znaczonych patriotyzmem, bohaterstwem i tragizmem wojny,  w ewangelickich parafiach warszawskich było bardzo wiele. Dzięki autorom ukazującej się dzisiaj publikacji pamięć o nich nie zgaśnie. Więcej, w wielu przypadkach pamięć o nich - wydarta spod kurzu zapomnienia - powróci, ubogacając wiedzę, świadomość i wrażliwość wielu czytelników. Życzę tego Autorom, Komisji Ochrony Pamiątek przy Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy oraz tym wszystkim, dla których ta książka zawiera część ich własnej osobistej, rodzinnej, parafialnej i kościelnej historii.